یونسکو اورامان را در فهرست میراث جهانی ثبت کرد : اورامان تخت، گوهر پنهانی در قلب کردستان ایران، تاریخ، معماری، فرهنگ و مردمی بی‌نظیر را در بر می‌گیرد. یونسکو این روستای برجسته را به فهرست میراث فرهنگی جهان اضافه کرده است.
تعداد سایت‌های میراث فرهنگی ایران اکنون به 26 مورد رسیده است و امیدواریم بتوانیم مکان‌های بسیار بیشتری از چنین کشور غنی فرهنگی در فهرست یونسکو داشته باشیم.
یونسکو اورامان را در فهرست میراث جهانی ثبت کرد
این روستای باشکوه یک روستای تاریخی است که بیش از چهل هزار سال پیش شکل گرفته است. علاوه بر قدمت طولانی روستا، ابزار سنگی غارنشینان بدوی و استخوان حیوانات شکار شده با قدمت هزاران سال در اطراف این منطقه یافت شده است. داستان ها و افسانه های زیادی در میان مردم محلی وجود دارد که نشان می دهد این منطقه زمانی یکی از مناطق مهم کشور در طول تاریخ بوده است.
بنای اورامان
بنای اورامان به عنوان یک روستای پلکانی، الهام گرفته از طبیعت است، خانه‌ها بر روی یک کوه شیب‌دار ساخته شده‌اند به گونه‌ای که بسیاری از بازدیدکنندگان را متحیر می‌کند. پشت بام یک خانه حیاط خانه بالاست! طراحی معماری اورامان نشان دهنده یکی از بهترین شیوه های طراحی سازگار با محیط زیست و مرتبط با طبیعت است.
و در نهایت، احاطه شده توسط کوه های بلند و مناظر سرسبز بی پایان، این منطقه مناظر شگفت انگیزی را ارائه می دهد. با این حال، وقتی وارد روستا می شوید، محبت و مهمان نوازی مردم کرد را تحت تأثیر قرار می دهید. کردها با لباس های رنگارنگ خود شما را به یک غذای محلی فوق العاده خوشمزه، یک چای و یک شکاف دوستانه دعوت می کنند. به احتمال زیاد این همان چیزی است که از سفر خود به یاد خواهید آورد.
این موفقیت را به مردم محلی اورامان که نگهبانان این میراث هستند تبریک می گوییم. ما معتقدیم این میراث فرهنگی بدون شما هرگز وجود نخواهد داشت.
معنی اورامان چیست؟
به نقل از ویکیپدیا :اورامان یا هورامان (به کردی: هه‌ورامان) نام منطقه‌ای کوهستانی در غرب ایران و شرق عراق است که ساکنان آن کُرد هستند و به گویش هورامی یکی از شاخه‌های زبان گورانی سخن می‌گویند.
پیشینه سکونت در این منطقه به پیش از تاریخ برمی‌گردد که کشف قباله‌های اورامان وجود حاکمیت آشوریان، مادها، هخامنشیان و یونانیان را تأیید کرده‌است. کهن‌ترین آثار سکونت انسان در بررسی‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی در اطراف روستای هجیج یافت شده و مربوط به دوران پارینه‌سنگی است که طبق گزارش باستان‌شناسان بیش از ۴۰ هزار سال تا حدود ۱۲هزار سال قدمت دارند. معماری پلکانی اورامان تخت و خانه‌های دیدنی آن، روستا را به‌شکل هرم‌گونه درآورده است که در راس این هرم قلعه‌ای باستانی قرار دارد.
بیشتر بخوانید: روستای اورامان تخت، روستایی پنهان در میان کوه
منطقه اورامانات منطقه‌ای فرهنگی در غرب کشور بین دو استان کردستان و کرمانشاه واقع شده که دارای کوه‌ها و رودهای خروشان است. وجود این عوامل طبیعی دره‌هایی را شکل داده که ساکنان اورامانات، هزاران سال در تعامل با طبیعت زندگی کرده و این تعامل را می‌توان در باغ‌های پلکانی، معماری پلکانی زندگی هوار نشینی (کوچ گاه‌های موقت)، جشن‌ها و آیین‌های اصیل، صنایع‌دستی منحصر بفرد منطقه و… مشاهده کرد.
این محدوده شامل بیش از ۷۰۰ روستا، شهر و شهرستان از جمله سروآباد، سنندج و کامیاران در استان کردستان و شهرستان‌های روانسر، پاوه، جوانرود و ثلاث باباجانی در استان کرمانشاه است. اورامانات بیست و ششمین اثر جهانی از ایران است که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌است. پیش از این «منظر فرهنگی بم» و «منظر فرهنگی میمند» در این فهرست جای‌داده شده بودند.
آب‌وهوا و پوشش‌گیاهی
آب‌وهوای منطقه اورامان کوهستانی است. چشمه‌ها و چراگاه‌های بسیاری دارد. در دامنه کوه‌های اورامان باغ‌های زیبایی وجود دارد که سبب شده دامداری در کنار باغداری پیشه اصلی مردم شهر باشد.
معماری اورامان
معماری پلکانی اورامان تخت و خانه‌های دیدنی آن، روستا را به‌شکل هرم‌گونه درآورده است که در راس این هرم قلعه‌ای باستانی قرار دارد. معماری پلکانی این خانه‌ها باعث شده‌است تا به روستای هزار ماسوله مشهور شود و به شکلی است که حیاط هر خانه پشت‌بام خانه‌ای دیگر است. معماری اورامانات و سرسبزی این منطقه کوهستانی رؤیایی، گویی پله‌هایی به‌سمت بهشت را تصویر می‌کند.
یک روستای تیپیک در اورامان با معماری پله‌ای
این منطقه بیشتر کوهستانی و دارای دره‌های پرپیچ و خم و عمیق و رودبارهای بی شمار است. از مجموع آب این چشمه‌ها و رودبارها دو رودخانه سیروان و لیله پایه‌ریزی می‌شوند که در نقطه‌ای به نام دروله در نزدیکی مرز ایران و عراق به هم می‌پیوندند. از میان این چشمه‌ها می‌توان چشمه بل را نام برد که با دبی ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ لیتر در ثانیه پرآب‌ترین آنهاست و به سیروان می‌ریزد و از سویی رودی که از آن پایه‌ریزی می‌شود کوتاهترین رود جهان است.
بیشتر بخوانید: روستای کندلوس
هر چند که بخش بزرگی از منطقه اورامان (هورامان) از کوه‌های بلند و پربرف ساخته می‌شود. اما در ارتفاعات پائین‌تر و در دامنه همین کوه‌ها جنگلهای متراکم کم و بیش وسیعی وجود دارند. پوشش جنگلی این ناحیه همچون پوشش عمومی رشته‌کوه زاگرس بیشتر از درختان بلوط است. درختان دیگری مانند گلابی‌وحشی و زالزالک نیز به تعداد چشمگیری یافت می‌شود. این جنگلها از دیرباز تأمین‌کننده سوخت زمستانی اهالی منطقه بوده‌اند.
بخش بزرگی از اورامان در استان کرمانشاه و کردستان و بخش کوچکتری در حلبچه در خاک عراق واقع است. از مناطق مهم شهری آن نیز می‌توان به پاوه، نوسود، نودشه، بیاره و حلبچه اشاره کرد، که البته در شهرهایی نظیر مریوان، کامیاران، سنندج، کرمانشاه، جوانرود و تهران نیز از طریق مهاجرت مردم هورامی زبان ساکن شده‌اند هورامان روی هم رفته خود به چند بخش تقسیم می‌شود که عبارت اند از هورامان لهون، هورامان تخت و ژاورو.
آب و هوا اورامان
به دلیل کوهستانی بودن این روستا و دشت‌های سرسبز و چشمه‌های جوشان آب و هوا در بهار و تابستان خنک بوده و در زمستان هوا بسیار سردتر خواهد بود.
