کندلوس, کولاژ انسان و طبیعت
زمانی که زندگی انسان با جریان طبیعت هماهنگ شود، یک آثار هنری زیبا و منحصر به فرد به وجود میآید. روستای تاریخی کندلوس نمونهای از این آثار است. این روستا در کنار جاده پر پیچ و خمی که به سمت چالوس میرود واقع شده است و با طبیعت خیرهکنندهای که دور آن پیچیده است، یک تجربهی فراموشنشدنی برای بازدیدکنندگان به ارمغان میآورد.
فرصتی خوب برای یک سفر سبز به دل طبیعت پیش رو است، مقصد ما این بار کندلوس است. اما در این منطقه زیبا، روستاهایی همچون انگاس، حیرت، نیچکوه و فیروزآباد نیز وجود دارند که حتماً باید آنها را هم دید. بنابراین، بهتر است از دیدن فقط کندلوس خودداری کرده و این روستاهای زیبا را هم در برنامه سفر خود قرار دهید.
در حلقهی کوههای البرز، روستای کندلوس خود را به چشمان ما نشان میدهد؛ خانههای چوبی با کلههای چوبی، زیر سایهی درختان میوهای که گویی زیبایی به روستا میبخشند، به خیره کنندهی دیدار تبدیل شدهاند.
شهرت کندلوس نه تنها به خاطر زیبایی طبیعت و سبزی هایش است، بلکه به خاطر تغییری که مجموعه فرهنگی کندلوس در چهره روستا ایجاد کرده و آن را به یکی از مقاصد گردشگری برجسته استان مازندران تبدیل کرده است. این مجموعه تاریخی و تفریحی در سال ۱۳۶۷ توسط “علی اصغر جهانگیری” بنا شده تا ارزش فرهنگ، هنر و سنت مردم کجور را به نمایش بگذارد.
روستای زیبای کندلوس
روستای زیبای کندلوس، یکی از قطعات زیبایی از جواهرات شمالی ایران محسوب میشود. این روستا، با نامهای شگرف و جذابی همچون ملاکلا، جورسری و سریدله، در پای فرازهای البرز مستقر شده و از دیرباز مرکز فرهنگ و تمدن بوده است. امروزه، این منطقه شامل چهار روستای زیبا به نامهای پیده، گیلکلا، میرکلا و کندلوس میباشد.
در دامنه آرام و زیبای کوههای البرز، روستای کندلوس خود را نشان داده و بافت دار و پرتلاطم خود را به ما نشان میدهد. خیابانهای پرپیچ و خم و پر از سنگفرش، خانههای قدیمی با سقفهای شیروانی و پوشش سفالی، دیوارهای گلی و ایوانهای کوچک، همه چیز در این روستا زیبایی و شکوه خاص خود را دارند. اما واحدهای جدید، بیشتر به شکل ویلایی و با طراحیهای مدرن، با بافت سنتی و زیبای روستا همخوانی ندارند.
مردم روستای کندلوس، همانند سایر مناطق روستایی در استان مازندران، از لباسهای سنتی و محلی استفاده میکنند. اما زنان این روستا در مراسمهای خاص و جشنهای مذهبی از جمله عید قربان و غدیر، میلاد پیامبر اسلام (ص) و عید نوروز، با لباسهای سنتی خود از جمله دامن پرچین، پیراهن، جلیقه و روسری برخوردارند.
اولین چیزی که به چشم میخورد و توجه ما را به خود جلب میکند، محصولات گیاهان دارویی در کندلوس هستند. همانطور که وارد روستا میشویم، این گیاهان زیبا به ما خوشامد میگویند. جاده اصلی به دو شاخه تقسیم میشود: یکی به سمت پایین روستا و چشمه آب میرود، و دیگری به بالای روستا و پارک میرسد.
تازهوارتر از پارک، موزه کندلوس خود را به زائران نشان میدهد. این موزه، یک پیچیده مردمشناسی است که از اجزای مختلف تشکیل شده و در حقیقت یکی از جاذبههای فرهنگی ایران بهشمار میرود.
فقط یک راه قدم زدن از میان کوچه های پر از سنگ های روستایی، کافیه تا به موزه برسید. البته اگر به خانه های زیبای روستای کندلوس که از جمله روستاهای تاریخی و دیدنی است، گیر ندید، زمان رسیدنتون به موزه کمی طولانی تر میشه. تو این موزه میتونید انواع سفالینه، ظروف چینی، اسناد تاریخی، کتاب های قدیمی، زیورآلات و حتی تفنگ های قدیمی از دوران های مختلف تا به امروز رو ببینید.
تمامی اثار این موزه از مجموعه شخصی علی اصغر جهانگیری تشکیل شده است. به گفته خود جهانگیری، از زمان کودکی علاقهمند به جمعآوری اشیای قدیمی بوده و یکی از سرگرمیهای او خرید اشیای قدیمی از روستاهای اطراف با معاوضهی قند، چای، سیگار، قباله، سند، سکه و سفال بوده است. او این اشیا را از چشم افراد پنهان میکرده تا به تدریج موزهای زیبا و متنوع ایجاد کند.
ساختمان اصلی موزه دو طبقه است و در هر طبقه ۳ اتاق دارد که در هر اتاق آثار و اشیا متنوعی به نمایش گذاشته شده است. در ویترینهای موزه، مجموعهای از اثار هنری و فرهنگی به چشم میخورد و هر بخش دارای یک نوار صوتی است که توضیحاتی درباره آثار ارائه میدهد و باعث افزایش دانش بازدیدکنندگان میشود.
در اینجا، موزهای وجود دارد که در بخش هنرهای سنتی، اثرهایی از بافتهها، لباسها و زیورآلات روستایی، مجسمهها و نقاشیهای سنتی، و حتی یک قهوهخانه را به نمایش گذاشته است. همچنین، در بخش ظروف و ابزارآلات فلزی و چوبی، از ابزارهای روستایی تا ابزارهای شهری، از کلهچو تا دوک نخریسی، و از جنگافزار تا وسایل دامداری و شکار، و حتی از پیهسوز و چراغ بادی و چراغهای گردسوز، و همچنین از نمد و جاجیم تا هنر سوزندوزی نمونههایی به نمایش گذاشته شده است.
موزه فرهنگی کندلوس
موزه فرهنگی کندلوس، با بیش از ۳۰۰ قفل متنوع، یک مجموعه منحصر به فرد از قفل های مختلف ایرانی و خارجی را در اختیار دارد. این قفل ها بیشتر به شکل حیوانات زیبا ساخته شده اند و قفل های رمزدار با حروف ابجد، دو کلیدی یا سه کلیدی، طلسمی و صندوقی نیز در این مجموعه یافت می شوند. علاوه بر این، پاسپورت قدیمی ایرانی و عکس های سفر ناصرالدین شاه به کندلوس نیز از جاذبه های دیگر این موزه است.
باغ گیاهان دارویی مجتمع کشاورزی کندلوس در سال ۱۳۶۵ تأسیس شد تا گیاهان اصلی دارویی و معطر را کشت و پرورش دهد، اسانسها و روغنهای گیاهی تولید کند و محصولات خود را به کشورهای دیگر صادر کند. این باغ بوتانیک ایرانی با بیش از ۲۵۰ گونه گیاه ژنتیک ارزشمند، یکی از بزرگترین و زیباترین موزههای گیاهی در کشور است.
روستای نیچکوه، واقع در بخش کجور واقع شده است و از همه سو به طبیعت سرسبز محاط است. این روستا با فاصله حدود ۵ کیلومتری از کندلوس، یک مکان آرامشبخش و دور از شهر است که با زیباییهای خاص خود، گردشگران را به خود جذب میکند.
روستای نیچ کوه
نیچکوه، روستایی با آب و هوای سرد و مرطوب است که همیشه قوانین فصلی را نادیده میگیرد. زمستانهای اینجا بسیار سرد و برفی، اما تابستانهای معتدل و خشک دارد. بارانهای فراوان، گیاهان را به تنوع میکشاند و کشاورزی و باغبانی را به شغل اصلی مردم تبدیل کرده است.
نیچکوه، روستایی زیبا در استان مازندران، با زیباییهای طبیعی منحصر به فرد خود، از جمله جنگلهای پر از انواع گیاهان و دشتهای خیرهکننده، میتواند مقصدی جذاب برای گردشگران باشد. این منطقه فراوانی از جانوران متنوع را نیز در خود جای داده است که نیاز به حفاظت دارند. به هر حال، زیباییهای طبیعی و فراوانی از جانوران، همچنان گردشگران را به خود جذب میکند و آنها را به سفری فراموشنشدنی دعوت میکند.
آرامگاه امامزاده فضل و فاضل، با یک قدمت ۱۰۰ ساله، یکی از مکانهای متبرکه روستای کندلوس است. ساختمان آرامگاه، یک برج آجری کوچک و چهار ضلعی دارد که دارای کتیبهای از آیات قرآنی در صحن آن میباشد. این آرامگاه در جنوب شرقی روستا قرار دارد.
هر چند مراسم و آیینهای سنتی در حال انقراض هستند، اما هنوز در نقاط کوچک دهکدهها، روح همبستگی و همکاری را میتوان دید. این دهکدهها دارای فرهنگ و سنتهای غنی و سنتی هستند. مردم این دهکدهها جشنها و آیینهای خاصی دارند که بخشی از آنها مانند جشنهای باستانی تیرگان هستند. برای مثال، آیین زیبای «سالمج» (خوشقدم) در ابتدای سال جدید برگزار میشود. در این آیین، چند کودک یا نوجوان انتخاب میشوند و با استخاره از قرآن، یکی از آنها به عنوان سالمج انتخاب میشود. این فرد به همراه سینی حاوی قرآن، سبزه، شیرینی و آب وارد خانه میشود و با ریختن آب در اتاقها، سالی پر از برکت برای خانواده را آغاز میکند.
این مردم دارای افسانههایی چون “مینا و پلنگ” و “قوز بالای قوز” هستند، و در زمینه موسیقی و شعر نیز اشعار نغز و زیبایی مانند “رعنا کندلوسی” و “امیری” دارند. علاوه بر این، بازیهای سنتی مانند “کلشتکا” و “سیکلکا” را انجام میدهند. کندلوسیها همچنین اصطلاحات خاصی برای زمان و گاهشماری دارند.
در داستان فراموشنشدنی مینا و پلنگ، مینا دختری با روحیهی کندلوسی است که هر شب در اتاقش به آواز خوبش گوش میدهد. پلنگ، که عاشق آواز مینا شده است، همیشه به نزدیکی پنجره میآید تا آواز زیبای او را بشنود. این اتفاق باعث شور و شوق در روستا میشود و میتواند نشانهای از زیباییها و فرهنگ منطقه باشد.
در منطقه کجور یک روستای فوقالعاده زیبا به نام حیرت نام وجود دارد که پر از گلهای زینتی و میوههای فصلی برخوردار است. جانوران این منطقه بسیار متنوع بوده و شامل حیوانات اهلی و وحشی میشود. اهالی این منطقه اکثرا به کشاورزی و دامداری مشغولند و زندگی خوشی را در اینجا تجربه میکنند.
روستای کندلوس
روستای حیرت که در فاصله حدود ۵۰ کیلومتری از شهر بندری نوشهر واقع شده، احاطه شده است. این روستا از سوی شمال به روستاهای گندیسکلا و لشکنار، از جنوب به روستای دشت نظیر، از سوی شرق به روستای عالیدره و از سوی غرب به روستای کینس همسایه است.
در حد فاصل ۹ کیلومتری از بخش کجور، قرار دارد روستای انگاس، جواهری دیگر از زیباییهای منطقه. این روستا در زیر کوههای سر به فلک کشیدهای از سلسله جبال البرز واقع شده است، کوههایی چون کنگلو با ارتفاع ۳۶۰۰ متر به سوی جنوب و شاه کوه با ارتفاع ۲۹۷۴ متر به سوی شمال غرب و حمزه چال با ارتفاع ۲۸۹۵ متر به سوی شمال غرب. این روستا توسط این کوهها و دیوارهای طبیعی آنها احاطه شده است. از جاذبههای طبیعی این منطقه میتوان به آبشار جناب، پنجاه چم، چشمه موزیا، اوسیاره و بز چشمه اشاره کرد.
در روستای زیبای انگاس، تعداد خانوارها در فصل بهار و تابستان به طور قابل توجهی افزایش مییابد و از ۳۰ تا ۴۰ به ۳۰۰ خانوار میرسد. اگر هوا در شهر نوشهر در تابستان ۲۵ درجه باشد، در انگاس فقط ۱۳ درجه است. علاوه بر مناظر طبیعی زیبا، این روستا امامزاده یحیی را نیز در خود جای داده است که محل پرستش و زیارت زیادی برای زائران دارد.
دیو چشمه، جواهری زیبا از طبیعت است که در نزدیکی شهر پول کجور قرار دارد. وقتی بهار فصل خود را آغاز میکند، طبیعت اطراف این چشمه زیبا به زندگی در میآید و گردشگران را به خود جذب میکند. نام این چشمه از آب فراوانی که از آن خارج میشود، الهام گرفته شده است. دهانه سنگی این چشمه، همچون دهان یک دیو باز شده است، اما به جای آتش، آب شفاف و خالص از آن میجوشد و حس آرامش و صفا را در دل هر کسی که به آن نگاه میکند، ایجاد میکند.
با گذر کردن از 24 کیلومتر از آغاز جاده ییلاقی چالوس به کجور، میتوان به این چشمه بزرگ و دیدنی دست یافت. این چشمه زیبا وارد و پر زندگی، در حاشیه راست جاده واقع شده است و منظرهای فوقالعاده ارائه میدهد.