روستای تاریخی ابیانه :ابیانه روستایی تاریخی در استان اصفهان در نزدیکی کاشان و نطنز است. این روستا در ۷۰ کیلومتری جنوب شرقی کاشان در دره ای طولانی و باریک در دامنه کوه کاکاس قرار دارد.
از جاده اصلی نطنز – کاشان جاده ای پرپیچ و خم وجود دارد که به عمق 22 کیلومتری کوه ها می رود و از چندین روستا می گذرد و به دره ای می رسد که روستایی تاریخی در آن نشسته است. خانه های ابیانه رنگ مایل به قرمزی دارند که از خاک اطراف روستا حاوی اکسید آهن است.
روستای تاریخی ابیانه
کوچه ها باریک با خانه های خشتی در دو طرف با پنجره های مشبک زیبا و بالکن های کوچکی که به کوچه نگاه می کنند.
ابیانه نیز مانند دیگر روستاهای کوهستانی ایران، ماسوله یا اورامان تخت، پلکانی دارد که سقف هر خانه، حیاط خانه بالای آن است.
هیچ مدرکی دال بر قدمت دقیق این روستا وجود ندارد، اما مورخان می دانند که این روستا از زمان ساسانیان (700 میلادی) به طور قطع وجود داشته است. خانه ها برای دریافت حداکثر نور خورشید در دامنه کوه رو به شرق قرار گرفته اند و مربوط به دوره های ساسانی، سلجوقیان، صفویه و قاجاریه هستند.
کوه های کرکس و اطراف آن محل شکار شاهان صفوی و ابیانه مقصد تعطیلات تابستانی آنها بود. ارتفاع زیاد ابیانه (2222 متر) باعث خنک شدن تابستان و روزهای بسیار سرد زمستان می شود.
آب و هوای روستای ابیانه
ابیانه به دلیل کوهستانی بودنش سال‌ها در انزوا ماند و آداب و رسوم و زبان مردم دست نخورده و حفظ شده است. در ابیانه مردم فقط با گویش مخصوص روستا به فارسی صحبت می کنند. آنها هنوز از برخی از کلمات دوران اشکانیان (247 قبل از میلاد – 224 پس از میلاد) استفاده می کنند.
مردان یک شلوار بسیار گشاد می پوشند و لباس سنتی زنانه شامل یک لباس بلند رنگارنگ به همراه یک شلوار خاص و یک روسری بلند سفید با طرح گل های رنگارنگ به نام چارقد است.
علاوه بر زیبایی کاریزماتیک روستا، آثار تاریخی نیز وجود دارد. یک آتشکده زرتشتیان مربوط به دوره ساسانی، سه قلعه، یک زیارتگاه و دو مسجد وجود دارد. مشهورترین بنای تاریخی ابیانه، مسجد جامع قرن یازدهمی است که محراب باستانی آن از چوب گردو ساخته شده و با کنده کاری های خط و نقوش گل پوشانده شده است. مسجد جامع به دلیل تاریخ بسیار طولانی و ارزشمندش تعطیل است و نمی توان از آن بازدید کرد.
روستای ابیانه
به نقل از ویکیپدیا در زبان محلی به ابیانه ویونا (Viuna) می‌گویند. وی(Vi) به معنای بید و ویانه(Viyane) به‌معنای بیدستان است. (ابیانه در گذشته بیدستان بوده و در طول زمان ویونا به ابیانه دگرگون شده‌است.
مدرکی که دقیقاً قدمت زمانی ابیانه را معلوم کند در دست نیست؛ ولی پیشینهٔ چهار هزار و پانصد ساله را برای آن تخمین می‌زنند و آن را از کهن‌ترین زیست‌گاه‌های انسانی در حاشیه دشت کویر ایران می‌دانند. آثار و بناهای تاریخی که در ابیانه وجود دارد مربوط به دوره‌های ساسانی، سلجوقی، صفوی و قاجار است. این آثار نشان‌دهندهٔ قدمت تاریخی این زیست‌گاه انسانی است.
بیشتر بخوانید: موزه مردم شناسی کندلوس مازندران
شمار خانه‌های ابیانه در سرشماری سال ۱۳۶۰ برابر با ۵۰۰ واحد برآورد شد. این خانه‌ها به‌طور کامل بر روی دامنه شیب‌دار شمال رودخانه برزرود بنا شده‌است. ابیانه در نگاه نخست، روستایی چند طبقه به‌نظر می‌آید که در بعضی موارد تا چهار طبقهٔ آن را می‌توان مشاهده کرد. اتاق‌ها به پنجره‌های چوبی ارسی مانند مجهز هستند و اغلب دارای ایوان‌ها و طارمی‌های چوبی پیش آمدهٔ مشرف بر کوچه‌های تنگ و تاریک‌اند که خود به صورت مناظر جالبی درآمده‌است.
نمای خارجی خانه‌ها، با خاک سرخی که معدن آن در مجاورت روستا قرار دارد پوشیده شده‌است. در ساخت خانه‌ها غالباً از آجر قزاقی استفاده شده‌است. از آنجا که در دامنه‌های شیب‌دار فضای کافی برای ساختن خانه‌های موردنیاز وجود ندارد در این روستا چنین رسم شده‌است که هر خانواده انبار غار مانندی در تپه‌های یک کیلومتری روستا، در کنار جاده و نرسیده به ابیانه، ایجاد نماید.
این غارها که در دل تپه‌ها حفر شده‌اند و از بیرون تنها درهای کوتاه و محقر آن نمایان است برای نگهداری دام و نیز آذوقهٔ زمستانی و اشیاء غیرضروری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مردم به کشاورزی، باغداری و دامداری مشغول‌اند که با روش‌های سنتی اداره می‌شود. بیشتر زنان در امور اقتصادی با مردان همکاری دارند. در این روستا برای آبیاری مزارع و باغات از هفت رشته قنات استفاده می‌شود. گندم، جو، سیب‌زمینی و انواع میوه به‌خصوص سیب، آلو، گلابی، زردآلو، بادام و گردو محصولات این روستا است.
صنعت مردم ابیانه
در سال‌های اخیر با گسترش قالی‌بافی در ابیانه نزدیک به ۳۰ کارگاه قالی‌بافی در آنجا دایر شده‌است. در گذشته گیوه بافی از جمله مشاغل پُردرآمد زن‌های ابیانه بوده که امروزه تا حدی متروک شده‌است.
ابیانه روستایی در دامنه کوه با نماهای کاهگلی قرمز با زیر طاقی‌های سفید و پنجره‌های مشبک زیبا و چوبی است که هرچه در آن دیده می‌شود جلوه‌های از گذشته‌های دور دارد.[۴] مردم ابیانه به‌سبب کوهستانی بودن منطقه و دور بودن محل آنها از مراکز پرجمعیت و راه‌های ارتباطی، قرن‌ها در انزوا زیسته و در نتیجه بسیاری از آداب و رسوم قومی و سنتی و از جمله زبان و لهجهٔ قدیم خود را حفظ کرده‌اند.
زبان مردم ابیانه از زبان‌های ایرانی شمال غربی که البته در طول زمان دچار تغییر و تحولات زیادی شده و اکنون فقط تعداد کمی از واژه‌های اصیل پهلوی در گویش آنان شنیده می‌شود.
پوشش سنتی، هنوز هم میان آنها رواج دارد و در حفظ آن تأکید و تعصب از خود نشان می‌دهند. در مردان ٫شلوار گشاد و درازی از پارچهٔ سیاه (دوید یا همان دبیت، شلوار مردان بختیاری) و در زن‌ها، پیراهن بلندی از پارچه‌های گل‌دار و رنگارنگ است. زن‌های ابیانه معمولاً چارقدهای سفیدرنگی بر سر دارند.
بیشتر بخوانید: روستای کندلوس
