جاذبه های روستای ییلاقی کندلوس

در دامنه های سرسبز البرز مرکزی، روستای کندلوس واقع شده است، یک دهکده پر از تاریخ و زیبایی های طبیعی. این دهکده دارای یک موزه تاریخی است که هنرهای سنتی و دستی بومی مازندران را به نمایش می گذارد و گردشگران پائیزی را به خود جذب می کند.

برای تجربه دیدن جاذبه‌های فوق‌العاده روستای ییلاقی کندلوس، کافیست که 150 کیلومتر از قلب استان به سمت غرب پیش بروید. این روستا در 70 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان نوشهر و در 15 کیلومتری از مسیر کوهستانی کجور نوشهر واقع شده است. اینجا خواهید دید که اولین موزه روستایی کشور در آن ایجاد شده است و با داشتن جاذبه‌های فراوان، به یکی از مقاصد گردشگری برجسته مازندران تبدیل شده است.

این موزه زیبای کودکان روستایی، با نگاهی متفاوت از بازی‌های کودکانه دست کشیده و به دنبال حفظ میراث گذشته، از روستا به روستا می‌پرد و اشیاء تاریخی و فرهنگی نیاکانش را در قالب یک موزه فراموش‌نشدنی جمع‌آوری می‌کند.

در لبه مجموعه گردشگری و فرهنگی کندلوس، یک موزه فراخواننده وجود دارد که برای ورود به آن باید پله های سنگفرش شده را طی کرده و در ارتفاعات دهکده زیبای کندلوس، درب چوبی بزرگ موزه همواره برای دوستداران فرهنگ باز است.

این موزه، طبق گفته علی اصغر جهانگیری، نخستین موزه روستایی کشور است که در سالهای زیادی از همراهی و همدلی با مردم مهربان دیار کوهستانی مازندران برخوردار بوده است. او اظهار می‌کند که از این دیار زاده و پرورش یافته‌ام و هرآنچه دارم به خاطر مردم این دیار است.

در سال 60، آغاز به ساخت فرهنگسرای کندلوس شد و تا سال 66 ادامه یافت. این مکان به عنوان یک مرکز نمایش اسناد و مدارک مربوط به فرهنگ و تاریخ روستای کندلوس در کوهستان شناخته می‌شود. موزه تاریخی و فرهنگی کندلوس در یک ساختمان سنتی و بومی قرار دارد که شامل بخش‌های مختلفی است. اشیاء قدیمی و تاریخی در غرفه‌های زیرزمینی و همکف موزه به نمایش گذاشته شده‌اند.

در یک بخش از این موزه، قدیمی‌ترین سکه‌های تاریخی را می‌توان دید که بر روی تکه‌ای از کاغذ نوشته شده‌اند. این گنجینه در تاریخ ۲۵ مرداد ۷۱ دزدیده شد، اما بدون تلاش نیروهای انتظامی، چند ماه بعد پیدا شد و به موزه بازگردانده شد.

در غرفه‌های موزه تاریخی کندلوس، به زیبایی‌های دنیای گذشته پی برید. اینجا نمونه‌هایی از خط ثلث، ابطال سحر، نقاشی‌های قرن 11 دهلی نو، سکه‌های نقره‌ای و جدول تقویم نجومی سال 1283 را مشاهده خواهید کرد. شجره‌نامه‌های ایل قاجار و نسخه‌ای از عقدنامه شاه و فرح نیز در این محل به نمایش گذاشته شده‌اند. اشیاء هر غرفه از طریق صداهای ضبط شده به بازدیدکنندگان معرفی می‌شود، تا شما نیز به دنیای خاطره‌ها سفر کنید.

نمایشگاه اسناد ملی در دوران صفوی، هنوز هم یکی از قسمت های جذاب موزه قدیمی روستایی کندلوس است. اینجا می توانید سفالهای لعابی، جام های با نقوش قوچ، و لوازم کیمیاگری را مشاهده کنید. همچنین می توانید سند خرواری کندلوسی در سال 1036 هجری و پوست آهو با رنگ نیل لاجوری را ببینید. از جمله اسناد قدیمی اینجا، می توان به قدیمی ترین مبایعه نامه و سند خطی اشاره کرد.

در ویترین پنج این موزه، نمونه‌هایی از آیات قرآنی بر روی پوست آهو، در قلمدان لاکی، در فرهنگ عامه گل و مرغ، و در قلمدانی با عکس مهره، و همچنین کتاب چاپ سنگی‌هایی با موضوعات مختلف، اسناد کتاب خطی از ادوار مختلف، نقاشی‌هایی با مرکب کار خواجه عبدالله انصاری، و سکه‌های مختلف اشکانی، ایلخانی، و ساسانی قرار دارد که بعضی از آنها برای بازدیدکنندگان واقعاً شگفت‌انگیز است.

در ویترین چهارم مجموعه تاریخی کندلوس، شاهد حرفه‌ها و فعالیت‌های سنتی مردم روستاهای مازندران هستیم. اینجا می‌توانیم عکس‌هایی از چاربداری، کدخدایی، هیزم‌شکنی، گالش، چپق‌کش و سایر حرفه‌های قدیمی را مشاهده کنیم. و در ویترین دوم، آثار و ابزارهای هنرمندان ایران از زمان‌های گذشته تا امروز به نمایش گذاشته شده است.

در نمایشگاه فرهنگسرای کندلوس، در ویترینی زیبا انواع چپق های قدیمی مخصوص هر شخصیتی را می‌بینیم. این چپق ها برای عروس و داماد، ساخته شده از سفال، چینی، استخوان و فلز، هر یک دارای طراحی و زیبایی خاصی هستند.

در حین دیدن غرفه دیگری از موزه کندلوس، میرزا حسن خان و شجره نامه خداندان جهانگیری در مصالحه نامه، قاشق های سنتی و چوبی، کچه های زیبای مازندران، آسیاب های بادی که در حرکتند، تاریخچه تکامل عینک از دوران صفویه تا به امروز، زیورآلات فراوان، رادیوهای قدیمی، فنوگراف های شگفت انگیز، پارچه های ابریشمی زیبا، لباس های سنتی چون شلیته، مخمل نقش عباسی، پشمی ازار و لباس های زیبای زنان مازندران را مشاهده کردیم.

موزه کندلوس، جایگاه اولین موزه روستایی در جهان را داراست و با مجموعه‌های منحصر به فرد خود، شگفتی‌هایی از جنس سند شهر سمنگان – جایی که رستم فردوسی با تهمینه ازدواج می‌نماید، کتاب خارستان سعدی، صدای مظفر الدین شاه و فونوگراف و اشیاء مشابه، را به نمایش گذاشته است.

بنیانگذار موزه مردم شناسی کندلوس، در گفتگو با یک خبرنگار، اشاره کرد که اشیاء این موزه از سن هفت سالگی خود، از طریق تبادل با مردم روستا به روستا جمع آوری شده‌اند. او تاکید کرد: موزه کندلوس نماد همدلی و هم صحبتی با مردم است، که سالهاست این رابطه پایدار بوده است.

دکتر علی اصغر جهانگیری در گفتگو با یکی از خبرنگاران، درباره موزه مردم شناسی کندلوس اظهار کرد: موزه کندلوس نتیجه عشق یک کودک روستایی است که در سن هفت سالگی، به دنبال شناخت فرهنگ و گذشته نیاکانش، از روستا به روستا در کوهستان ها سفر کرد تا هویت و فرهنگ خود را کشف کند.

با فخر باید اعلام کنم که در سال 1360، به عنوان یک کارآفرین، تصمیم گرفتم که خدمتی به مردم زادگاهم ارائه دهم. در زمانی که هیچ امکاناتی مانند جاده، برق، تلفن و غیره وجود نداشت، موزه مردم شناسی کندلوس در ارتفاعات البرز تأسیس شد.

بنیانگذار موزه مردم شناسی کندلوس می گوید: این موزه قدیمی ترین موزه ایران در تنوع اشیاء بی شمار از دوران مختلف تاریخ این سرزمین  است.

جهانگیری اظهار داشت: موزه کندلوس به عنوان اولین موزه روستایی جهان شناخته شده است. او بیان کرد که یونسکو باور دارد که موزه ها باید در مناطقی که اصالت و فرهنگ مردمان محلی را نشان می دهند، احداث شوند و نه در شهرهای بزرگ. به عبارت دیگر، موزه فرش کاشان باید در راوند کاشان و نه در تهران قرار گیرد.

این پژوهشگر در زمینه فرهنگ و هنر اظهار کرد: موزه کندلوس شامل اشیاء بیشماری از دوره 1800 سال قبل از میلاد تا پایان دوره قاجار است که شامل اقلامی از لابراتوار کیمیاگر هزاره قبل از میلاد تا کتاب خارستان سعدی، سند شهر سمنگان، صدای مظفر الدین شاه و فونوگراف و موارد مشابه آن می باشد که در این موزه به چشم می خورد.

کودک 7 ساله از روستای کجور، یک روز تصمیم می‌گیرد دنیای خود را از بازی‌های کودکانه به دنیای فرهنگ و تاریخ روستا آویزان کند. او با خرید و فروش اشیاء فرهنگی و تاریخی از خانه به خانه می‌گردد و این اشیاء را از دید خانواده‌اش پنهان می‌کند. این کودک با گذشت زمان هنوز در جستجوی اشیاء فرهنگی در شهرهای ایران است، که ریشه‌های آن‌ها به فرهنگ اقوام مختلف باز می‌گردد.

بنیانگذار موزه کندلوس آشکار کرد که تاریخ نیاکان ما و پیشرفت‌های آنها در اسناد تاریخی نهفته است. کتب خطی، نقاشی‌های زیر شیشه، اشیاء فلزی، ظروف سفالی، سکه‌های باستانی و بافت‌های مردم روستاها، همگی جزء این مجموعه یادگارها هستند.